1. Կատարե՛ք հաշվումները՝ կիրառելով խառը թվերով թվաբանական գործողությունների ընդհանուր կանոնը

• 3 ամբողջ 7/8 + 5 ամբողջ 3/4 = 8 ամբողջ 13/8
• 2 ամբողջ 5/9 + 11 ամբողջ 2/3 = 14 ամբողջ 2/9
• 9 ամբողջ 2/5 – 8 ամբողջ 1/4 = 1 ամբողջ 3/20
• 6 ամբողջ 7/8 – 1 ամբողջ 1/5 = 5 ամբողջ 27/40

2. Կատարե՛ք գործողությունները խառը թվերով թվաբանական գործողությունների ընդհանուր կանոնով.

• 25 ամբողջ 4/7 + 31 ամբողջ 5/14 = 56 ամբողջ 13/14
• 37 ամբողջ 9/25 + 82 ամբողջ 7/20 = 119 ամբողջ 71/100
• 23 ամբողջ 3/13 – 15 ամբողջ 25/26 = 9 ամբողջ 5/26
• 45 ամբողջ 9/10 – 36 ամբողջ 9/10 = 9 ամբողջ

3. Կատարե՛ք խառը թվերի գումարում առավել հարմար եղանակով.

• 37 ամբողջ 8/9 + 41 ամբողջ 5/6 = 79 ամբողջ 13/18
• 66 ամբողջ 13/24 + 72 ամբողջ 11/28 = 138 ամբողջ 157/168
• 45 ամբողջ 7/12 + 63 ամբողջ 23/36 = 108 ամբողջ 8/36
• 124 ամբողջ 1/2 + 328 ամբողջ 3/4 = 453 ամբողջ 1/4

4. Կատարե՛ք խառը թվերի հանում առավել հարմար եղանակով.

• 8 ամբողջ 9/10 — 6 ամբողջ 2/5 = 2 ամբողջ 1/2
• 4 ամբողջ 5/11 — 2 ամբողջ 3/10 = 2 ամբողջ 17/110
• 12 ամբողջ 25/36 – 9 ամբողջ 7/24 = 3 ամբողջ 29/72
• 14 ամբողջ 7/12 – 6 ամբողջ 5/6 = 175/12 — 41/6 = 175/12 — 82/12 = 93/12 =
  = 7 ամբ․ 9/12

5. Երեք խառը թվերից առաջինը 8 ամբողջ 1/3 է: Եկրորդ թիվը 5 ամբողջ 5/6-ով մեծ է առաջինից, իսկ երրոդը 3 ամբողջ 1/4 –ով մեծ է երկրորդից: Գտե՛ք այդ թվերի գումարը:
   
   Լուծում ՝
   8 ամբողջ 1/3 + 5 ամբողջ 5/6 = 14 ամբողջ 1/6
   14 ամբողջ 1/6 + 3 ամբողջ 1/4 = 17 ամբողջ 5/12
   8 ամբողջ 1/3 + 14 ամբողջ 1/6 + 17 ամբողջ 5/12 = 39 ամբողջ 11/12
6. Եռանկյան կողմերի չափան արդյունքներն են՝ 3 ամբողջ 2/5 սմ, 4 ամբողջ 7/9 սմ և 5 ամբողջ 1/3 սմ:Ստուգե՛ք, որ եռնակյան ցանկացած երկու կողմերի երկարությունների գումարը մեծ է երրորդ կողմի երկարությունից:
   
   3 ամբողջ 2/5 սմ + 4 ամբողջ 7/9 սմ = 7 ամբողջ 53/45 > 5 ամբողջ 1/3 սմ
   4 ամբողջ 7/9 սմ + 5 ամբողջ 1/3 սմ = 9 ամբողջ 10/9 > 3 ամբողջ 2/5 սմ
   3 ամբողջ 2/5 սմ + 5 ամբողջ 1/3 սմ = 8 ամբողջ 11/15 > 4 ամբողջ 7/9 սմ

• Հաշվել թվային արտահայտության  արժեքը․

(1971-1317):6+57400:140=519

314260:380+3481·280=1206240

(15/18: 5/36):25/8=4320/2250

(5/11 + 8/5 : 19/7) x (25/8 — 3)=635

(1-5/9 + 7/13) x 13=115/9

Կիրառելով բաժանման հատկությունները՝ հաշվումները  կատարել առավել հարմար  եղանակով․

(25·36):12
36/12=3
25*3=75

(480·36):24
480/24=20
20*37=720

(225+725):25=38

(360+720):36
360/36=10+720=730

• Կիրառելով բազմապատկման օրենքը՝ հաշվումները  կատարել առավել  հարմար  եղանակով․

50*256=12800

589*28+589*72
72+28=100
589*100=58900

• Կիրառելով   գումարման տեղափոխական և զուգորդական օրենքները՝ հաշվումները  կատարել առավել  հարմար  եղանակով․

286+158+14+42
286+14+158+42=500

1756+2891+44+109
1756+44+2891+109=4800

Երրորդ ուսումնական շրջանի ափոփում:

Յուրաքանչյուրը իր բլոգում հրապարակում է հետևյալ կետերով գրառում:

Ինքնաստուգման գնահատականը 9

Բլոգում մաթեմատիկա բաժնի հղումը

Քանի՞ ֆլեշմոբի է մասնկացել Մոտ 3

Ինչքա՞ն է գնահատում իր գիտելիքները և աշխատանքը երրորդ ուսումնական շրջանում 9,1

1. Համեմատե՛ք խառը թվերը
   
   1 ամբողջ 97/100 > 1 ամբողջ 2/3
   3 ամբողջ 1/10 > 2 ամբողջ 9/10
   20 ամբողջ 5/8 < 21 ամբողջ 1/100
   2 ամբողջ 2/5 < 2 ամբողջ ¾
   4 ամբողջ 6/4 > 4 ամբողջ 5/7
   120 ամբողջ 1/3 < 121 ամբողջ 1/9
   
   Աճման կարգով դասավորե՛ք հետևյալ թվերը
   
   5 ամբողջ 1/4, 5 ամբողջ 3/4,  11 ամբողջ 1/3, 11 ամբողջ 2/3, 13 ամբողջ 5/7, 13 ամբողջ 6/7, 25 ամբողջ 8/15, 25 ամբողջ 9/15
   
   Նվազման կարգով դասավորե՛ք հետևյալ թվերը
   
   20 ամբողջ 5/8, 20 ամբողջ 2/7, 19 ամբողջ 13/14, 19 ամբողջ 5/14, 18 ամբողջ 9/11, 4 ամբողջ 11/13, 4 ամբողջ 10/13,
   
   Ինչքանո՞վ պետք է մեծացնել 4/9-ը, որպեսզի ստացվի՝
   
   7/9 = 3/9 + 4/9
   1 = 5/9 + 4/9
   11/12 = 17/36 + 4/9
   8/5 = 52/45 + 4/9
   
   Երկու դերձակ մեկ աշխատանքային օրում կատարեցին ամբողջ աշխատանքի ¾-ը, ընդ որում նրանցից մեկը կատարեց ամբողջ աշխատանքի կեսը: Աշխատանքի ո՞ր մասը կատարեց մյուս դերձակը:
   
   3/4 — 1/2 = 1/4
   
   Կատարե՛ք մնացորդով բաժանում.
   
   395 : 8 = 49 (3)
   162 : 5 = 32 (2)
   977 : 2 = 488 (1)
   151 : 2 = 75 (1)
2. Իրարից 750 կմ հեռավորություն ունեցող քաղաքներից միաժամանակ իրար ընդառաջ դուրս եկան երկու մեքենա: Նրանցից մեկի արագությունը 70 կմ/ժ էր, մյուսինը՝ 80 կմ/ժ: Ամբողջ ճանապարհի ո՞ր մասը կկազմի նրանց հեռավորթյունը 2 ժ հետո:
   
   70 * 2 = 140 կմ
   80 * 2 = 160 կմ
   140 + 160 = 300 կմ
   750 — 300 = 450
   750/450 = 5/3
3. Մտպահված է մի թիվ: Եթե այդ թվին ավելացնենք 127 և ստացված գումարից հանենք 89, ապա կստացվի 111 : Գտե՛ք մտապահված թիվը:
   
   111 + 89 — 127 = 73

Թեմա՝ Խառը թվերի բաժանում

Առաջադրանքներ

10 ամբողջ 5/12 : 4 ամբողջ 2/3 = 2 13/56
3 ամբողջ 5/12 : 2 ամբողջ 5/6 =41/34
1 ամբողջ 23/24 : 6 ամբողջ 3/4 =47/162
4 ամբողջ 3/7 : 10 ամբողջ 2/5 =155/364
4 ամբողջ 3/25 : 5 ամբողջ 7/100 =412/507
8 ամբողջ 2/11 : 5 ամբողջ 2/3 =270/187
2 ամբողջ 3/18 : 1 ամբողջ 5/12 =468/306
2 ամբողջ 3/36 : 5 ամբողջ 7/24 =1800/4572

Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում
կստացվի հավասարություն։
35 ամբողջ 1/7 · 2 ամբողջ 2/5 = 5 ամբողջ 6/7
26/43 ‧ 4 ամբողջ 3/10 = 2 ամբողջ 3/5
351/644 · 10 ամբողջ 2/9 = 5 ամբողջ 4/7

• 12 ամբողջ 4/6 + 7 ամբողջ 1/6 =19 ամբողջ 5/6
• 2 ամբողջ 5/12 + 10 ամբողջ 5/12 =12 ամբողջ 10/12
• 3 ամբողջ 13/24 + 1 ամբողջ 3/4 =4 ամբողջ 21/24
• 4 ամբողջ 3/7 + 11 ամբողջ 2/5 =15 ամբողջ 29/35
• 12 ամբողջ 3/25 + 6 ամբողջ 17/100 =18 ամբողջ 29/100
• 9 ամբողջ 2/11 + 5 ամբողջ 2/3 =14 ամբողջ 28/33
• 20 ամբողջ 3/7 + 1 ամբողջ 5/14 =21 ամբողջ 11/14
• 20 ամբողջ 1/12 +  8 ամբողջ 7/24 =28 ամբողջ 9/24

2. Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի
հավասարություն։

• 5 44/35 — 1 2/5 = 4 6/7
• 12 9/10 — 8 3/10 = 4 3/5

3. Հաշվիր 2 2/5 մ, 3 3/5 մ և 4 2/3 մ կողմերով եռանկյան պարագիծը

Լուծում
2 ամբողջ 2/5+3 ամբողջ 3/5+4 ամբողջ 2/3=9 ամբողջ 13/3
Պատ.՝ 9 ամբողջ 13/3 մ

1. Կատարե՛ք կոտորակների բաժանում
   • 45/3 : 14/5=225/42
   • 121/63 : 11/9=1089/693
   • 30/2 : 13/36=480/36
2. Կատարե՛ք բաժանում
   • 3 : 4/5=15/4
   • 12 : 48/17=204/48
   • 33 : 22/19=627/22
3. Կատարե՛ք բաժանում
   • 9/23 : 3 =9/69
   • 46/51 : 92=46/4692
   • 144/7 : 60=144/42

1. Աստղանիշի փոխարեն ի՞նչ թիվ գրելու դեպքում կստացվի հավասարություն
   • 25/6 x * = 30/16
   • 45/16 = 15/44 x *
   • 72/35 x *= 32/85
2. Գտե՛ք այն թիվը, որի ՝
   • 5/9 մասը հավասար է 2/3-ի
   • 7/3 մասը հավասար է 125/91-ի
3. Կատարե՛ք գործողությունները.
   • 10/3 : 15/4 + ( 3/7 + 13/35) x 21/2 =
   • (25/3 + 7/2 — 16/15) x 3/4 + 8/7 : 3/14=

1.Բաժինների գումարը գրե՛ք կոտորակի տեսքով

• 1/5+1/5+1/5+1/5=4/5
• 2/3+2/3+2/3+2/3+2/3=10/3
• 4/3+4/3+4/3+4/3=4×4/3=16\3
• 7/2+7/2+ 7/2=3×7/2=21/2

2.Կատարե՛ք բազմապատկում

• 3/7×5/2=15/14
• 8/3×9/4=72/12
• 5/9×7/4=35/36
• 6/7×3/8=18/56=9/28
• 2/9×6/17=12/153
• 4/9 x 15/8=60/72=5/6
• 12/17 x 31/27=372/459
• 56/39 x 13/8=728/312=7/3
• 25/23 x 69/70= 1725/1610=345/322
• 44/37 x 111/11=4884/407
• 54/23 x 25/36=1350/828=675/414

3.Կատարե՛ք գործողությունները

• 81/16 x 8/5 — 3/20 x 11/4=648/80-33/80=615/80
• 35/4 x 79/15 — 21/3 x 5/4=2625/60-105/12=525/60
• 13/14 x 68/7 — 97/49 x 9/8=884/98-873/392=3536/392
• 2/5 x (1/2+3/4 + 1/8)=2/5×11/8=22/40
• 3/7 x 2/4 + 5/2 x 3/14=6/28+15/28=21/28
• 8/15 x 9/2 — 7/16 x 8/21=72/30-56/336=3752/1680
• 7/12 x 12/7-11/17 x 17/11=84/84-187/187=1-1=0

1.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ 13/5 – 9/5=4/5
⦁ 9/11 — 2/11=7/11
⦁ 18/4- 7/4=11/4
2.Ուղղանկյան երկարությունը 17/3 սմ է, սիկ լայնությունը՝ 14/3: Քանի՞ սանտիմետով է ուղղանկյան երկարությունը մեծ նրա լայնությունից:

3.Ի՞նչ կոտորակ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն:
⦁ 1/9 + 4/9= 5/9
⦁ 18/23+ 6/23 = 24/23

4.ABC եռանկյան AB կողմի երկարությունը 19/16 սմ է, BC կողմը նրանից կարճ է ¼ սմ-ով, CA կողմը BC-ից կարճ է 3/8 սմ-ով: Որքա՞ն է CA կողմի երկարությունը:

19/16-1/4=18/4

18/4-3/8=15/4

.Կատարե՛ք կոտորակների հանում:
⦁ ½ — 1/3=1/6

⦁ ½ — ¼=1/2

⦁ 2/3 – ¼= 1/12

⦁ 3/5– 2/7=2/35

⦁ 7/12 – 5/18-=5/36

6.Գտե՛ք որևէ երկու կոտորակ, որոնց տարբերությունը լինի՝
⦁ ¼=6/4 և 5/4
⦁ 3/5= 35/5 և 32/5 ⦁ 2/7=14/7 և 12/7